Monterey Conference Center w Kalifornii w dniach 18-20 sierpnia 2022 roku będzie gościć dom aukcyjny RM Sotheby’s, za pośrednictwem którego wystawiono do licytacji wiele ciekawych samochodów. Wsród nich jest De Tomaso Sport 5000 Spyder z 1965 roku.

Niewielu małych producentów samochodów może pochwalić się tak fascynującą historią, jak De Tomaso Automobili. Założyciel firmy, Alejandro de Tomaso, urodził się w bogatej i aktywnej politycznie rodzinie argentyńskiej, ale w 1955 roku uciekł do Włoch po tym, jak został wplątany w spisek mający na celu obalenie ówczesnego prezydenta Juana Peróna. Sam był utalentowanym kierowcą wyścigowym-amatorem. De Tomaso brał udział w wielu wyścigach przez całą drugą część dekady – jego kariera obejmowała dwa Grand Prix Mistrzostw Świata, cztery 12-godzinne wyścigi Sebring. Na swoim koncie ma zwycięstwo w klasie i 11. miejsce w klasyfikacji generalnej w 24-godzinnym wyścigu Le Mans w 1958 roku.

W 1957 roku de Tomaso poślubił amerykańską dziedziczkę Isabelle Haskell, wnuczkę Williama C. Duranta (jednego z założycieli General Motors). Zamieszkali w Modenie – ówczesnym epicentrum kontynentalnej Europy w produkcji samochodów wyścigowych, gdzie de Tomaso rozpoczął produkcję wielu udanych podwozi Formuły Junior, a także kilku projektów Formuły 1 i 2. Jednak w 1963 roku de Tomaso po raz pierwszy odważył się na produkcję samochodów drogowych w atrakcyjnym, dwumiejscowym nadwoziu coupe i jednostką napędową z Forda Cortiny. Dzięki zastosowaniu podwozia z tłoczonej stali z rurowej ramy tylnej uzyskano wysoką sztywność skrętną, co przełożyło się na imponujące możliwości. Auto oferowało moc jedynie 120 KM. 

W 1965 roku de Tomaso przystąpił do realizacji swojego najbardziej ambitnego projektu: P70 Spyder. Samochód będący efektem ambitnej współpracy De Tomaso, Carrolla Shelby’ego i Pete’a Brocka, byłego projektanta Daytona Cobra Coupe, miał być przeznaczony do startów w rozwijającej się północnoamerykańskiej serii Can-Am oraz w długodystansowych zawodach europejskich. 

Samochód w dużej mierze opierał się na wspomnianym wcześniej projekcie, posiadał stalowe podwozie i 4,7-litrową jednostkę Forda. Pięciobiegowa skrzynia biegów Colotti odpowiadała za przeniesienie momentu obrotowego na drogę, podczas gdy futurystyczny projekt nadwozia Brocka został urzeczywistniony przez modeńskiego mistrza Medardo Fantuzziego.

Początkowo planowano wyprodukować 10 samochodów, a następnie 40, aby spełnić wymogi homologacyjne. Jednak optymizm związany z projektem zniknął, gdy Shelby zrezygnował z udziału w nim, by skoncentrować się na kłopotliwym programie Forda GT40. W momencie odejścia Shelby’ego w budowie znajdowało się tylko jedno podwozie, a de Tomaso zawarł nieprawdopodobny sojusz z Carrozzeria Ghia, aby doprowadzić samochód do końca. Ukończony P70 został publicznie zaprezentowany na targach motoryzacyjnych w Turynie w listopadzie 1965 roku.

Pomimo tej nieoczekiwanej zmiany kierunku de Tomaso kontynuował budowę innego samochodu, Sport 5000 Spyder, z zamiarem wzięcia udziału w wybranych imprezach międzynarodowych w 1966 roku. Choć zbudowany na tym samym podwoziu, co P70 i posiadający podobne nadwozie, Sport 5000 Spyder miał pewne cechy wyróżniające (w tym wyższą przednią szybę z wycieraczką i bardziej konwencjonalne drzwi), aby spełnić wymagania przepisów FIA.

W istocie zgłoszono go do udziału w 12-godzinnym wyścigu w Sebring i 24-godzinnym wyścigu w Le Mans w tym samym roku, ale niestety żaden z tych wyścigów nie doszedł do skutku. Jednak 17 lipca 1966 roku Sport 5000 zadebiutował w wyczerpującym wyścigu Mugello 500 km, który w tamtym czasie był rundą Mistrzostw Świata Samochodów Sportowych. Samochód prowadzony przez wieloletniego współpracownika De Tomaso i kierowcę Alfy Romeo – Roberto Bussinello – wystartował, ale niestety uległ awarii mechanicznej na pierwszym z ośmiu zaplanowanych 66,2-kilometrowych stintów.

W ten sposób rozpoczęła się i zakończyła kariera Sport 5000. Po Mugello, podwozie SP5000-001 – samochód, który RM Sotheby’s ma zaszczyt zaoferować – wróciło do zakładów De Tomaso w Modenie, gdzie leżało przez prawie cztery dekady, aż do śmierci Alejandro de Tomaso w 2003 roku w wieku 74 lat. Zakupiony w 2005 roku przez belgijskiego kolekcjonera bezpośrednio z jego posiadłości, przeszedł następnie w ręce amerykańskie i jest obecnie oferowany do sprzedaży w imieniu dopiero trzeciego właściciela.

Nienagannie zachowany, w stanie niemalże jak z epoki samochód oferuje fascynujący wgląd zarówno we współczesny włoski projekt prototypu sportowego, jak i w to, co nawiązany sojusz mógłby osiągnąć, gdyby nie rezygnacja z projektu Shelby’ego na rzecz projektu GT40. 

Autor: Tomasz Nowak

Zdjęcia: RM Sotheby’s